Podstawowe pytania

Zgodnie z treścią definicji zawartej w rozporządzeniu w sprawie wzoru wspólnotowego, „wzór" oznacza postać całego lub części produktu, wynikającą w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji.

Aby skorzystać ze wspólnotowej ochrony, wzór musi być nowy i mieć indywidualny charakter.
Istnieją dwa rodzaje wzorów wspólnotowych:

• niezarejestrowany wzór wspólnotowy i
• zarejestrowany wzór wspólnotowy.

Zarejestrowany wzór wspólnotowy to wzór zarejestrowany w sposób określony w rozporządzeniu w sprawie wzoru wspólnotowego. Wzór definiuje się jako postać całego lub części produktu, wynikającą w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji. Sprawdź, czy Twój wzór kwalifikuje się do rejestracji.

Niezarejestrowany wzór wspólnotowy jest wzorem, który spełnia wymogi rozporządzenia w sprawie wzorów wspólnotowych i który został upubliczniony poprzez opublikowanie, wystawienie, wykorzystanie w handlu lub ujawniony w taki inny sposób, że specjalistyczne podmioty działające w danej branży mogły dowiedzieć się o nim.
Udostępnienie osobie trzeciej wzoru pod wyraźnym lub domniemanym warunkiem zachowania poufności nie może być powodem uznania wzoru za udostępniony publicznie.

Zakres ochrony jest taki sam. Oba wzory mają charakter jednolity w całej Unii Europejskiej oraz obowiązują je te same wymogi w zakresie ochrony, tj. wymóg nowości i indywidualnego charakteru.
Inne są jednak prawa wynikające z tych wzorów. Zarejestrowany wzór wspólnotowy daje właścicielowi wyłączne prawo do używania, wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importowania, eksportowania lub składowania produktów zawierających chroniony wzór oraz uniemożliwienia innym osobom powyższych czynności związanych z produktami, które zawierają chroniony wzór i które nie wywołują innego ogólnego wrażenia.
W przypadku niezarejestrowanych wzorów wspólnotowych właściciele mogą jedynie chronić wzór przed jego wykorzystaniem przez inne podmioty do celów komercyjnych, jeżeli takie użycie wynika z kopiowania. W związku z tym do naruszenia nie dochodzi, jeżeli wzór został stworzony niezależnie przez innego projektanta (który może dowieść, że nie był świadomy istnienia chronionego wzoru).

Więcej informacji na temat koncepcji wzoru w kontekście własności intelektualnej.

Zarejestrowany wzór wspólnotowy (ZWW) przyznaje wyłączne prawa obejmujące postać zewnętrzną całego lub części produktu, wynikającą w szczególności z cech linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i/lub materiałów samego produktu i/lub jego ornamentacji. Rejestracja prawa do wzoru stanowi gwarancję wysokiego stopnia pewności w przypadku wystąpienia naruszenia. ZWW jest początkowo ważny przez okres 5 lat od daty zgłoszenia, a jego ważność może zostać przedłużona każdorazowo na okres 5 lat, maksymalnie do 25 lat.
 
Więcej informacji na temat wzorów w UE.

Zarejestrowany wzór wspólnotowy jest początkowo ważny przez okres 5 lat od daty zgłoszenia, a jego ważność może być przedłużana na kolejne okresy 5 lat, a maksymalnie na 25 lat. Niezarejestrowany wzór chroniony jest przez 3 lata od daty pierwszego publicznego ujawnienia na terytorium UE.

Więcej informacji na temat okresu ważności rejestracji wzoru i dokonywania zgłoszeń.

Wzory wspólnotowe korzystają z jednej procedury rejestracji, zapewniając właścicielom pewną i jednolitą ochronę w 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej.
Oznacza to uproszczone formalności, obejmujące:

• jedno zgłoszenie,
• jeden język zgłoszenia,
• jeden ośrodek administracyjny,
• zarządzanie jednym zestawem dokumentacji,
• jedną płatność,
• możliwość dokonywania zgłoszeń zbiorowych (tj. ujęcia w jednym zgłoszeniu kilku wzorów, na przykład całego zestawu podobnych produktów),
• możliwość nieujawniania wzoru przez okres do 30 miesięcy (by informacje o nim nie przedostały się do konkurencji).

Właściciel zarejestrowanego wzoru wspólnotowego ma wyłączne prawo do używania go i może zabronić korzystania z niego osobom trzecim, które nie uzyskały od niego stosownej zgody.

Więcej informacji na temat korzyści związanych ze wzorami wspólnotowymi.

Nie. Materiały nie mogą być chronione wzorem wspólnotowym.
Chroniona jest postać produktu, którego dotyczy wzór, pomimo iż użycie konkretnych materiałów, takich jak drewno, może mieć wpływ na tę zewnętrzną postać.
Przyznane prawo nie nadaje wyłącznego prawa do wytwarzania konkretnego produktu z drewna. Konkurenci będą nadal mogli wytwarzać swoje produkty z drewna, jeżeli ich wzór spełnia wymogi nowości i indywidualnego charakteru.

Przykłady wzorów
Kryteria zgłaszania wzorów

Dobrym przykładem mogą być części samochodów, takie jak lusterka boczne, zderzaki, maski czy światła.
Jeżeli są one widoczne podczas zwykłego używania produktu złożonego, nie zawsze są wyłączone z rejestracji, ale podlegają ograniczonej ochronie. Możliwe jest wytwarzanie i sprzedaż takich zarejestrowanych części składowych szczególnie w celu naprawy produktu oryginalnego bez naruszania zarejestrowanego wzoru wspólnotowego. Jeżeli nie są one widoczne podczas zwykłego używania, nie są wyłączone z ochrony poprzez rejestrację, ale nie korzystają z ochrony prawnej przyznanej wzorom wspólnotowym, gdyż EUIPO nie dokonuje przed rejestracją badania merytorycznego.

System modułowy składa się z pewnej liczby elementów, które zaprojektowano tak, aby można je było łączyć ze sobą na różne sposoby. Typowym przykładem są klocki lub płytki dla dzieci. Pojęcie to odnosi się też w szczególności do przemysłu meblarskiego, gdyż obejmuje przedmioty, takie jak biurka i stoły, które mogą składać się z kilku mniejszych stołów łączonych w różnych konfiguracjach.

Więcej informacji znaleźć można w:

• rozporządzeniu Rady (WE) nr 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów wspólnotowych, art. 8;
• bieżących praktykach w zakresie wzorów.

Wzajemne połączenia oznaczają cechę produktu, która umożliwia montaż produktu lub jego połączenie mechaniczne z innym produktem, na przykład połączenie świecy zapłonowej lub rury wydechowej. Muszą one mieć konkretne kształty i wymiary, aby pasowały do samochodu.
Wzajemne połączenia nie obejmują zazwyczaj alternatywnych konfiguracji, jak ma to miejsce w przypadku systemów modułowych.
Zgłoszenia do rejestracji „wzajemnych połączeń" nie są wyłączone z ochrony przez rejestrację, ale nie korzystają z ochrony prawnej przyznawanej wzorom wspólnotowym, gdyż EUIPO nie dokonuje przed rejestracją badania merytorycznego.

Możliwe jest uzyskanie obydwu form ochrony.
Wzór wspólnotowy podlega ochronie, jeżeli w chwili zgłoszenia spełnia wymogi prawne nowości i indywidualnego charakteru. Ochrona wynikająca ze wzoru wspólnotowego obejmuje linie, kontury, kolorystykę, kształt i/lub teksturę produktu, którego dotyczy wzór lub w którym wzór jest zawarty.
Trójwymiarowy znak towarowy UE zostanie zarejestrowany, jeżeli sam produkt jest uważany za znak, który odróżnia towary zgłaszającego od towarów innej osoby lub przedsiębiorstwa prowadzących podobną działalność. Ochrona wynikająca ze znaku towarowego UE wiąże się z charakterem odróżniającym samego znaku w porównaniu z identycznymi odtworzeniami oraz znakami wykazującymi podobieństwo wizualne, fonetyczne lub koncepcyjne skutkujące prawdopodobieństwem wprowadzenia w błąd.
Możliwa jest na przykład ochrona opakowania zarówno jako znaku towarowego UE, jak i jako zarejestrowanego wzoru wspólnotowego, jeżeli spełnia ono odpowiednie wymogi prawne: nowy kształt staje się synonimem produktów/usług przedsiębiorstwa i może wówczas zostać zarejestrowany jako znak towarowy, a także może być zarejestrowany jako wzór wspólnotowy ze względu na swój indywidualny charakter i nowość.
 
Więcej przykładów trójwymiarowych znaków towarowych w Wytycznych: Część B: Rozpatrywanie zgłoszeń, Dział 2: Formalności, w ust. 9.3.
Więcej informacji o wzorach.

Rejestracja znaku przestrzennego chroni charakter odróżniający znaku w porównaniu z innymi istniejącymi znakami wykorzystywanymi w odniesieniu do tych samych produktów lub usług, natomiast rejestracja wzoru chroni nowość i indywidualny charakter produktu.
Cecha nowości nie ma zastosowania do znaków towarowych, natomiast charakter odróżniający nie ma zastosowania do wzorów.
Znaku towarowego nie dotyczą limity czasowe (może on być przedłużany na dowolną liczbę okresów dziesięcioletnich), podczas gdy zarejestrowany wzór wspólnotowy pozostaje ważny maksymalnie przez 25 lat od daty dokonania zgłoszenia.

Patent dotyczy funkcji, działania lub budowy wynalazku. Patent może zostać udzielony na dowolny wynalazek ze wszystkich dziedzin techniki, pod warunkiem że jest on nowy, zawiera poziom wynalazczy i nadaje się do przemysłowego stosowania.
Więcej informacji o patentach znaleźć można w Europejskim Rejestrze Patentowym.
Wzór obejmuje jedynie postać produktu. Wzór nie chroni funkcji produktu.
Jeżeli produkt ma być chroniony zarówno patentem, jak i przez rejestrację wzoru (tj. nowy produkt może cechować się zarówno nowymi funkcjami, jak i nową postacią), podstawowe znaczenie ma czas dokonania zgłoszeń, gdyż należy zadbać, aby publikacja jednego bądź drugiego z praw nie wykluczała stwierdzenia, że produkt jest nowy, w przypadku drugiego zgłoszenia.
 

• Więcej informacji na temat różnic i podobieństw między wzorem i innymi rodzajami praw własności intelektualnej: Stosunek do innych praw własności intelektualnej (patentów, praw autorskich i znaków towarowych)*Wymaga logowania.
• Więcej informacji o zarejestrowanych wzorach wspólnotowych (ZWW).
• Więcej informacji o podstawach własności intelektualnej.

Wzór użytkowy jest wyłącznym prawem przyznawanym w odniesieniu do innowacji. Jest podobny do patentu i czasami określa się go mianem „małego patentu” lub „patentu innowacyjnego”. Może go uzyskać każdy, kto wynajdzie lub odkryje nowe i użyteczne urządzenie, wyrób lub skład substancji bądź w użyteczny sposób je udoskonali. Wzory użytkowe nie istnieją we wszystkich państwach członkowskich, a ochrony wzoru użytkowego nie można uzyskać na poziomie UE.
 
Więcej informacji o wykazie krajów i regionów, które oferują ochronę wzorów użytkowych.

Tak. Publikację można jednak odroczyć o maksymalnie 30 miesięcy, utrzymując produkt w tajemnicy do chwili, gdy właściciel będzie gotowy go ujawnić. W przypadku podjęcia decyzji o niepublikowaniu zarejestrowanego wzoru wspólnotowego rejestracja wygasa po upływie 30-miesięcznego okresu odroczenia.
Aby opublikować wzór po okresie odroczenia publikacji, należy wnieść stosowne opłaty za publikację oraz, w razie konieczności, w terminie 27 miesięcy od daty zgłoszenia lub ewentualnej daty pierwszeństwa przedłożyć przedstawienie wzoru (jeżeli zgłoszenie zawierało próbkę).
 
Więcej informacji o publikacji wzoru.
Więcej informacji o kosztach i opłatach.
 

Projektant (lub późniejszy właściciel wzoru) może ubiegać się o ochronę przez okres do roku od ujawnienia wzoru po raz pierwszy, przy czym ujawnienie przez niego wzoru nie będzie podstawą do odmowy rejestracji. Jest to tak zwany „okres karencji” (innymi słowy, uznaje się go za nowy przez okres roku od ujawnienia). Daje to właścicielom możliwość ustalenia, czy warto ubiegać się o ochronę wzoru, czy też nie. Wadą tego rozwiązania z punktu widzenia osób trzecich jest niepewność prawna, czy wzór zostanie zarejestrowany. Trwa ona jednak przez stosunkowo krótki okres, podczas którego konkurenci nie mogą kopiować wzoru ze względu na prawo wynikające z niezarejestrowanego wzoru przewidziane w rozporządzeniu w sprawie wzorów wspólnotowych.
Jest to szczególnie przydatne w przypadku małych firm, które często nie są w stanie pokryć kosztów systematycznej rejestracji wzorów, których powodzenie na rynku nie jest pewne.
 
Więcej informacji.

Oczywiście tak, pod warunkiem dotrzymania jednorocznego okresu karencji. Innymi słowy, zgłoszenia zarejestrowanego wzoru wspólnotowego należy dokonać w ciągu roku od ujawnienia wzoru krajowego. Ponadto jeżeli pierwszego zgłoszenia wzoru dokonano mniej niż 6 miesięcy wcześniej, w zgłoszeniu zarejestrowanego wzoru wspólnotowego można zastrzec pierwszeństwo z tego wcześniejszego zgłoszenia.
 
Więcej informacji o wskazówkach i najlepszych praktykach zgłaszania wzorów.

Konkurs DesignEuropa Awards służy uhonorowaniu doskonałości we wzorach i zarządzania wzorami wśród właścicieli zarejestrowanych wzorów wspólnotowych (ZWW) niezależnie od tego, czy są oni indywidualnymi właścicielami praw, małymi czy dużymi przedsiębiorstwami.

Więcej informacji o konkursie DesignEuropa Awards i o tym, jak zgłosić udział.